چکیده
در زبان فارسی باستان، واژهها دارای صورت اهورایی و اهریمنی هستند و کاربرد آنها در متون فارسی پس از اسلام نیز ادامه داشته است؛ اما به علت آمیزش زبان فارسی با زبان عربی، این ویژگی مستور مانده و در مواردی موجب از دست رفتن شفافیت سخن شده و در عوض، آرایههایی چون جناس وایهام و تقابل ایجاد کرده است. یکی از واژههایی که در فرهنگ اسلامی جایگاه مهمی دارد«دعا»ست که به معنی کلی، خواستن و طلب کردن به کار میرود. در زبان فارسی باستان در این مفهوم دو واژه «آفرین»و«نفرین»وجود دارد که یکی در مفهوم دعای خوب و دیگری در مفهوم دعای بد به کار میرود. با وجود این که این دو واژه همچنان در متون پس از اسلام نیز به کار رفته است؛ اما بسامد حضور این دو بسیار کمتر از دعاست. در حالی که در کاربرد «دعا» گاهی تشخیص خیر و شر جز با ذکر صفت و نوع دعا امکان پذیر نیست. در این پژوهش به روش توصیفی –تحلیلی به بررسی مفاهیم «دعا»در متون فارسی پرداخته و به این نتیجه رسیده ایم که گویندگان فارسی زبان، به دلیل سادگی این کلمه در برابر معادلهای فارسی آن و همچنین جنبه اسلامی، دعا را در مفهوم خیر و شر به جای آفرین و نفرین به کار برده اند. این کاربرد، گاه پوشیده و دارای ایهام است و در موارد بسیاری با ذکر خیر و شر و بد، آنرا مشخص نموده و گاه از فحوای سخن میتوان دریافت که منظور گوینده نفرین است یا آفرین.
کلید واژهها: آفرین، نفرین، دعا، واژههای اهورایی، واژههای اهریمنی
ادامه مطلب ...